Nên hay không nên cắt amidan?

viêm amidan thường gặp ở mọi lứa tuổi, khi thời tiết chuyển mùa, nóng lạnh bất thường, bệnh càng dễ xuất hiện và tái phát.

Amidan có vai trò gì đối với cơ thể?
amidan (A) là một tổ chức lympho tập trung lại thành đám nằm ở hai bên thành họng tạo nên một vòng bạch huyết (vòng bạch huyết Waldayer) bao gồm amidan vòm họng mà người ta gọi là V.A (Vegetaion adenoide), amidan khẩu cái và amidan đáy lưỡi.

Khi nói amidan tức là muốn nói amidan khẩu cái. Bình thường, tổ chức amidan sẽ teo dần bắt đầu từ tuổi dậy thì cho đến tuổi trưởng thành. Khi tuổi đã cao, amidan gần như xơ teo gần hết.
Về chức năng sinh lý, amidan đóng một vai trò sinh miễn dịch có lợi cho cơ thể, tạo ra kháng thể và các lympho bào giúp cho cơ thể chống lại tác nhân gây bệnh đường hô hấp trên, đặc biệt là tác nhân gây nhiễm khuẩn xâm nhập cơ thể theo đường mũi, họng.
Vì vậy, vai trò của amidan rất quan trọng trong việc bảo vệ hệ thống đường hô hấp trên khi chúng chưa lâm bệnh. Khi bị viêm nhiễm amidan lâu ngày, bác sĩ tai mũi họng sẽ cân nhắc cắt amidan .

Một số bệnh thường gặp ở Amidan
Loại bệnh hay gặp nhất của amidan là viêm (có thể là cấp tính hoặc mãn tính). Viêm amidan cấp tính bao giờ cũng có sốt cao (thường là 39-40 độ C), có khi kèm theo rét run, đau họng, rát họng, nuốt đau, ho. Có khi cần sự can thiệp của cả thuốc chữa viêm amidan
Viêm amidan mạn tính cũng có sốt nhưng sốt nhẹ, người mệt mỏi, rát họng, ngứa họng, ho khan hoặc có đờm, miệng hôi, đôi khi nuốt có cảm giác vướng ở họng như có sợi tóc hay vật gì nhẹ, nhỏ vướng vào.
Viêm amidan mãn tính đôi khi có những đợt cấp tính do thời tiết thay đổi đột ngột từ nóng sang lạnh, rét, mưa hoặc uống nước lạnh, nước đá, uống bia lạnh, nước giải khát có đá hoặc nằm, ngồi dưới máy điều hòa nhiệt độ lạnh hoặc sức đề kháng của cơ thể bị suy giảm. Ngoài viêm, amidan cũng có thể bị áp xe.
Áp xe quanh amidan có nguy cơ làm lan tỏa tổ chức viêm ra các vùng xung quanh như vùng cổ, trung thất. Nếu viêm amidan do vi khuẩn liên cầu nhóm amidan (S. pyogens), có thể gây biến chứng viêm cầu thận cấp hoặc viêm khớp cấp, tổn thương van tim gây bệnh thấp tim cho trẻ mà chuyên môn gọi là thấp tim tiến triển.

Có nên cắt amidan hay không?
Khi amidan bị bệnh, cần chữa trị để trở lại hoạt động bình thường giữ vai trò bảo vệ đường hô hấp như chức năng vốn có của nó, không nên có suy nghĩ rằng cần loại bỏ ngay.
Vì vậy, khi amidan bị viêm, cần đi khám bác sĩ chuyên khoa tai, mũi, họng để được đánh giá mức độ của viêm amidan để có hướng điều trị phù hợp.
Tuy vậy, khi amidan bị viêm nhiễm lâu ngày làm bất lợi cho cơ thể thì bác sĩ tai mũi họng sẽ có cân nhắc, tính toán đến mức cần thiết có cắt amidan hay không. Bởi vì, việc cắt amidan là một thủ thuật tuy không phức tạp nhưng phải thực hiện đúng chỉ định chặt chẽ.
Ví dụ, khi amidan viêm nhiễm, phì đại to gây tắc nghẽn đường thở và có thể gây nên hiện tượng ngưng thở khi trẻ ngủ, gây tím tái (do thiếu dưỡng khí).
Nếu amidan bị viêm mạn tính tái đi tái lại nhiều lần, trong một năm có tới 6-7 lần viêm cấp tính, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của trẻ.
A to, có nhiều hốc mủ, xét nghiệm mủ có vi khuẩn liên cầu nhóm A, kèm theo chỉ số phản ứng ASLO (antistreptolysin O) tăng cao trong máu có nguy cơ gây thấp khớp, biến chứng tim, hoặc viêm cầu thận cấp hoặc đã gây thấp tim tiến triển.
Ngoài ra, trường hợp amidan bị viêm và đã gây ra một số biến chứng như viêm phế quản nhiều lần, hen phế quản, viêm tai giữa, viêm xoang hoặc chỉ quá phát không viêm nhưng gây cản trở đường thở cũng như ăn, uống thì cũng cần được bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng có kinh nghiệm xem xét có nên cắt hay không.
Cần lưu ý gì khi chữa bệnh viêm amidan ?
Cắt amidan cũng là một phẫu thuật, có thể các tiềm ẩn tai biến khó lường trước được mặc dù hiện nay việc tiến hành thủ thuật cắt amidan bằng nhiều phương pháp hiện đại hơn (cắt bằng dao điện, bằng tia laser...).
Vì vậy, cần đề phòng một số tác dụng phụ như do thuốc gây mê (gây dị ứng, sốc phản vệ), chảy máu sau cắt A, hoặc rất hiếm gặp là ảnh hưởng đến phát âm... Do đó, người bệnh rất cần có chỉ định chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa để có phương pháp chữa viêm amidan phù hợp và hiệu quả.

Ai không nên cắt Amidan?
Không nên cắt amidan khi trẻ dưới 5 tuổi (vì một mặt sẽ ảnh hưởng đến chức năng miễn dịch của trẻ, mặt khác vì amidan chưa phát triển hết, nếu cắt nó sẽ phát triển lại).
Phải thật thận trọng khi cắt amidan cho người trên 45 tuổi, bởi vì ở lứa tuổi này còn nhiều bệnh kèm theo mà các bệnh đó được chống chỉ định trong cắt amidan như bệnh tăng huyết áp, bệnh về tim mạch (xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành).
Mặt khác lứa tuổi này amidan thường bị xơ hóa nếu cắt có thể gây chảy máu nhiều và kéo dài rất nguy hiểm cho tính mạng người bệnh.
Xem thêm: cach chua viem hong bằng thuốc đông y